Culturele representatie van identiteit in film: van Bollywood naar Hollywood

Identiteit wordt voor een groot deel gecreëerd door media. Media kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat culturen worden genormaliseerd, maar ze kunnen tevens het tegenovergestelde bereiken; het exotiseren van cultuur. Visuele media zijn een goed voorbeeld van hoe de kijker in zijn of haar beeldvorming beïnvloed kan worden. Visuele media zoals film combineren narratieve elementen en spektakel om een verhaal te vertellen en zodoende de kijker te transporteren in het verhaal.

De kwestie van authenciteit, het cultureel eigendom, de last van representatie, de Eurocentrische of Oriëntaalse visie, het zijn allemaal kenmerken om film, identiteit en nationalisme te analyseren. Een voorbeeld van culturele representatie van identiteit is het verhaal van de film Slumdog Millionaire.

Slumdog Millionaire is een film uit 2008 van de Brit Danny Boyle en de Indiase Loveleen Tandan. De film is gebaseerd op het boek Q and A van de Indiase auteur Vikas Swarup. Slumdog Millionaire wordt gezien als een modern sprookje. Een arme jongen uit de sloppenwijken van Bombay doet mee aan de quizshow ‘Who wants to be a millionaire?’ om in contact te komen met zijn onbereikbare geliefde. Voor iedere vraag vertelt hij wat hij heeft meegemaakt, in flashbacks vertelt hij zijn onstuimige levensverhaal aan de politie die hem verdenkt van oplichting. De kleurrijke beelden van Mumbai zorgen voor een levendig decor. Maar vanwege de vele beelden van de Indiase sloppenwijken en het keiharde levensverhaal van de hoofdrolspeler heeft de film enorme discussies op gang gebracht. Het Westen overlaadt de film met prijzen, terwijl India toekijkt hoe de wereld kennismaakt met de leefwereld van de arme sloebers van de opkomende economie. Critici beweren dat de film vol zit met stereotypen en geen realistisch beeld geeft van het leven in sloppenwijken. Dit komt wellicht voort uit de angst dat Westerlingen India zullen blijven zien als een arm land met vooral veel ellende.

Het beeld dat in Slumdog Millionaire wordt geschetst geeft een idee van hoe de Indiase cultuur gerepresenteerd wordt in een Westerse film. Co-regisseuse Loveleen Tandon geeft in onderstaand filmpje aan dat Slumdog Millionaire een eerbetoon is aan de Indiase films uit de jaren ’70. Er wordt volgens haar een “bepaald beeld” van India geschetst, waaruit veel diversiteit spreekt. Volgens Tandon is de film authentiek gehouden doordat er eenderde van de film in het Hindoestaan gesproken wordt.

Maar de film heeft ook een hoog Bollywood gehalte door terugkerende elementen als drama, romantiek, onrust, slechteriken, helden, flink wat muziek en een dansnummer. De kritiek die een film als Slumdog Millionaire krijgt is enigszins verrassend te noemen omdat Bollywood vaak elementen uit Hollywood films “leent”. De representatie van de Westerse wereld als de rijke, onbereikbare wereld waaraan een vaak ietwat denigrerende ondertoon wordt gehangen, is een element dat veelvuldig voorkomt in Bollywood films. Wellicht dat de discussie over de culturele representatie van India in Slumdog Millionaire valt te scharen onder het veelzeggende spreekwoord: de pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet…

Een gedachte over “Culturele representatie van identiteit in film: van Bollywood naar Hollywood

  1. Een mooi voorbeeld van hoe identiteit van personen maar ook van landen door verschillende media kan worden beïnvloed. Naar mijn mening, en die van vele anderen volgens de rating op moviemeter.nl (4/5 sterren), is Slumdog Millionaire een prachtige film met twee aspecten die het vaak goed doen in films: liefde en drama. Vooral dat laatste speelt in deze film een duidelijk rol. Wat maakt het dat deze film zo’n succes werd?

    Een persoon op moviemeter.nl laat de volgende boodschap achter: … “Mooi hoe ze de “slumdog” wijken laten zien en hoe arme mensen het hebben in India. Prachtig uitgewerkt met een zeer spannende verhaal.”

    Zoals in het college van vrijdag 11 november werd verteld door de heer Stevens en mevrouw Toussaint vindt men het plezierig om te kijken naar ‘de ander’. De ander die het minder goed heeft, afwijkt van het normale, de standaard. India wordt in deze film neergezet als een land met armoede, misbruik en gebruik van kinderen op de meest ernstige wijze. Het commentaar ondersteunt dit verhaal. Blijkbaar is het ‘mooi’ om te zien hoe de arme mensen leven in de sloppenwijken van India. Om ons vervolgens gelukkig te prijzen dat wij ‘gelukkig’ anders leven? Omdat duidelijk wordt dat zij voor ons ‘die ander’ zijn, afwijkend van het voor ons ‘normale’?

    Naast positieve recensies zijn er over deze film ook negatieve commentaren gepost, onder meer op moviemeter.nl. Het negatieve commentaar gaat veelal over de stereotyperende personages waarin in deze film gebruik is gemaakt. Commentaar dat wellicht terecht is. Een doel dat filmproducers willen bereiken is om kijkers te trekken. De vraag die speelt is of producer Danny Boyle dat doel nog had kunnen bereiken wanneer hij geen gebruik had gemaakt van stereotypes. ‘De ander’ waar wij zo graag naar kijken was dan wellicht niet zo duidelijk naar voren gekomen en de boodschap was wellicht minder sterk binnengekomen in de huiskamers van ‘het normale Westen’.

Plaats een reactie